24 Ocak 2014

Web Projesi Sözleşmeleri İçin Tavsiyeler

sitebizden web tasarım haberleri

Öncelikle web tabanlı bir proje yazarken müşterinin ihtiyaçlarını iyi analiz etmemiz gerekir.

Çünkü web tabanlı projeler baskılı projeler gibi değildir. Baskılı projelerde iş baskı anına kadardır örnek çıktılar alınır ve baskı yapıldıktan sonra iş genellikle biter. Zaten örnek çıktılar da yazım yanlışları renk sorunları var mı diye alındığı için örnek çıktıdan sonra müşteri itiraz etse bile baskı bitmiş ve iş teslim edilmiştir.

Öncelikle web tabanlı bir proje yazarken müşterinin ihtiyaçlarını iyi analiz etmemiz gerekir.

Çünkü web tabanlı projeler baskılı projeler gibi değildir. Baskılı projelerde iş baskı anına kadardır örnek çıktılar alınır ve baskı yapıldıktan sonra iş genellikle biter. Zaten örnek çıktılar da yazım yanlışları renk sorunları var mı diye alındığı için örnek çıktıdan sonra müşteri itiraz etse bile baskı bitmiş ve iş teslim edilmiştir.

Web tabanlı projeler masaüstü yazılımlarına da benzemez. Masaüstü yazılımlarında genellikle proje bir yada bir kaç kullanıcının kullandığı tipten projelerdir. ( Eğer paket olarak satılması gereken bir yazılımsa zaten bu tür yazılımların hem maliyeti çok daha yüksek hem de ekibin kalabalık olmasından dolayı asıl konumuzun dışında ki projelerdir.) Bu nedenle masaüstü yazılım geliştirirken yaptığınız hatalar belki aylar sonra farkedilebilir.

Web tabanlı özellikle herkesin kullanımına açık bir projeden bahsediyorsak hem güvenlik konusunda masaüstü yazılımlardan daha çok özveri ister hem de müşterinin geri beslemeleri muhtemelen masaüstü yazılımlardan daha fazla olur. Çünkü web tabanlı projelerde proje hedef kitlesi 1 kişi değil binlerce kişidir. Müşteri isteklerini kendisi sıralar fakat kullanıcılardan gelen ihtiyaçları da proje aşamasında sürekli size iletir.

Projeye başlamadan bir sözleşme yapılması gerektiğinden artık bahsetmiyorum bile. Fakat bu sözleşme içeriğine olabildiğince deyinmek istiyorum. Projeyi getirecek kişi kurum ajans veya şahıs kendi haklarını avukatlarına ya da bu işten anlayan birilerine mutlaka danışır. Benim burada haklarının korunmasını istediğim kişi yazılımcılar ve geliştiriciler olduğundan sözleşmenin sadece bizim açımızdan olmazsa olmazlarından bahsedeceğim.

Sınırları Belirleyin

Mümkünse proje şeması çizildikten sonra tasarım şablonu çıkarılmalı ve bu şablon müşteriye sunulup tasarım için de onay alınmalıdır. Ama projenin tipine göre bu mümkün değilse ana hatlar dahilinde de olsa mutlaka bir tasarım onayı alınmalıdır. Çünkü projeye başladıktan sonra istenecek değişiklikler için belli bir oranda ek ücret talep edilmelidir. Örneğin siz responsive bir tasarıma başladıktan sonra müşteri hayır biz responsive tasarımdan vazgeçtik sitenin mobil ve tablet versiyonlarının ayrı kodlanmasını istiyoruz diyebilirler. Veya anasayfa tasarımı bittikten sonra slider alanın yerine biz gelişmiş arama özelliği olan
bir modül istiyoruz diyebilirler ve bu isteklerin sonu gelmeyebilir.

"Proje içeriğinde proje başlama ve bitiş tarihleri, ödeme şekli ve periyotları yazılmalı."

Projede yer alacak modüller mümkünse tek tek ve en ince detaylarıyla sözleşme ekinde yer almalı. Örneğin sadece ilan ekleme modülü yerine ilan ekleme modülü başlığı altına İlan başlığı İlan geçerlilik tarih aralığı Açıklama metni eklenebilecek fotoğraflar gibi ilan ekleme modülünde olmasını istediği tüm ayrıntılar detaylarıyla yazılmalı Ayrıca bu modüllerin yönetim panelinden hangi kısmına müdahale edilebileceği, isteniyorsa yetkilendirmeler gibi detaylar da sözleşme de yer almalıdır.

Destek Ek Maliyet Gerektirir

Teknik destek konusunda kesinlikle bir madde eklenmelidir. Teknik Destek yeni isteklere cevap niteliğinde değildir. Hali hazırda projenin teknik ya da tasarımsal sorunlarının giderilmesi veya müşteriye verilen eğitimi kapsamalıdır. Eğitim demişken bu maddeye ek eğitim ücreti de mutlaka eklenmelidir. örneğin ilk 2 ay ücretsiz 2 aydan sonra aylık veya saatlik destek ücreti talep edilmelidir. Aksi takdirde teknik destek konusunda müşterinizin yapamadığı ya da her personel değiştirdiğinde sizden yeniden isteyebileceği eğitimlerin önü arkası kesilmeyecektir. Hazır paket kullanmadığının farkında olan müşteri her türlü düşünceyi sesli düşünmeyi bırakın istekler olarak iletmekten asla çekinmez. Filtreme alanlarını değiştirelim şu sitede çok güzel bir jquery var onu ekleyelim. Bu alandaki zoomu değiştirelim sayfalama böyle olmadı şu sitedekinin aynısını alalım gibi. Bunları yapsanız bile yine sitenin ilk haline dönebilirsiniz fakat onun için sizin yaptığınız değişiklikler basit şeylerdir ve o da zaten biraz uğraşsa yapar.

Patron Sizsiniz

Ek modül ve yazılımlar için istenecek ücretler konusunda müşteri fiyatı kafasına göre belirlemek ister. Örneğin sayfa hesabı 5 sayfasına 400 TL veririz veya bunu şu kadar yaptırmıştık bu da şu kadar olsun gibi isteklerle gelebilir. Fakat yazılım projelerinde bu tür istekler komik görünse de bir realitedir ve sıklıkla karşılaştığımız bir durumdur. Bu nedenle sözleşmede ek modül ve isteklerin fiyatlarının da yazılımcı tasarrufunda olduğu kesinlikle belirtilmelidir.

Proje kodlarını hizmet süresi boyunca teslim etmezseniz bu maddeyi eklemenize gerek yok fakat eğer siz projeyle birlikte kodları teslim ederseniz mutlaka bu maddeyi de sözleşmenize ekleyin. Müşteri ilgili yazılım kodlarına müdahale ettiği andan itibaren yazılım ile ilgili sözleşme geçersiz sayılır. Çünkü sizden fazla fiyat aldıkları için başka insanlarla anlaşan proje sahipleri size geri döndüklerinde yazdığınız yazılımın ne hale geldiğine inanamazsınız. Siz ancak proje sizin elinizdeyken geliştirebilirsiniz. Proje sizden çıkıp geri döndüğünde artık o proje bam başka bir hal almış olabilir.

Tabi içerikle ilgili her türlü ifade düşünce ve yorumdan müşterinin sorumlu tutulacağını, yönetim şifrelerini teslim ettikten sonra veri kayıplarından yine müşterinin sorumlu tutulacağına kadar normal bir web sitesi sözleşmesinde olması gereken tüm maddeleri de eklemeniz de şarttır.

Unutmayın ki sözleşme hem müşterinizi hem sizi yasal zeminde koruma altına alır. Projeye başlamadan açık oynarsanız proje sürerken veya bittikten sonra da başınız ağrımaz.

Sorunsuz ve güzel projelere imza atmanız dileğiyle...

Nurkan BİLMİŞ